Gemeentelijk monumentenbeleid
De gemeente Veendam is trots op de veenkoloniale oorsprong en neemt deze als leidraad bij nieuwe ontwikkelingen. Archeologische waarden en oude structuren worden beschermd in ruimtelijke plannen.
Gemeentelijke monumenten worden aangewezen om het bebouwingsbeeld van het verleden herkenbaar te houden. Voor het behoud van deze monumenten is een eigen gemeentelijke subsidieregeling beschikbaar.
Gebouwd erfgoed
In de Nota Erfgoed in Veendam (pdf, 2.983 kB) heeft de gemeenteraad van Veendam in 2012 de belangrijkste uitgangspunten voor het omgaan met gebouwd erfgoed vastgelegd. In de nota wordt onder andere uitgesproken dat de gemeente de bebouwingsgeschiedenis van de gemeente en het bebouwingsbeeld van het verleden herkenbaar wil blijven houden. Om dat te bereiken wordt onder andere de subsidie voor herstel van gemeentelijke monumenten voortgezet en blijft er een vorm van welstandstoetsing voor cultuurhistorisch waardevolle bebouwing. De nota geeft bovendien criteria aan de erfgoed- en monumentencommissie voor het beoordelen van vergunningaanvragen voor monumenten.
Duurzaamheid
Voor het behoud van monumenten is het van belang, dat ze met hun tijd meegaan. Daarom moeten monumenten ook verduurzaamd kunnen worden, maar bij een monument kunnen vooral zonnepanelen het uiterlijk wel erg aantasten. Om het aanbrengen van zonnepanelen zo zorgvuldig mogelijk in te passen heeft de Rijkdienst voor het cultureel erfgoed de brochure Zonne-energie en uw monument uitgebracht voor eigenaren van rijksmonumenten. Voor het toepassen van zonnepanelen op en bij gemeentelijke monumenten en binnen beschermde stadsgezichten heeft de gemeente beleidsregels vastgesteld: Criteria voor zonnepanelen en erfgoed.
Archeologie
In de bodem zijn nog verschillende sporen aanwezig van vroeger. In de gemeente Veendam zijn dit vooral resten uit de prehistorie, van de veenontginning en van de vroege bewoningsgeschiedenis. Om interessante resten die er mogelijk nog zijn, te beschermen is beleid vastgelegd in de Nota archeologiebeleid en cultuurhistorie Veendam (pdf, 13.326 kB). Deze nota is in 2014 voor het laatst gewijzigd en opnieuw vastgesteld: Raadsvoorstel en besluit nota archeologiebeleid en cultuurhistorie (2014) (pdf, 2.648 kB).
Belangrijk onderdeel van het beleid is de kaart waarop is aangegeven waar de kans op het vinden van archeologische sporen het grootst is. Deze kaart wordt regelmatig vernieuwd, de laatste versie is die van 2022: Beleidskaart archeologie en cultuurhistorie Veendam (2022) (pdf). In het wijzigingsblad (pdf) zijn de wijzigingen ten opzichte van de vorige versie aangegeven.
De daadwerkelijke bescherming van de (mogelijke) archeologische waarden vindt plaats in de gemeentelijke bestemmingsplannen. De mate van bescherming is in de beleidsnota aangegeven en wordt met behulp van een schema doorvertaald in de bestemmingsplannen.
In het algemeen zult u archeologisch onderzoek uit moeten laten voeren voordat op plekken met een archeologische verwachting activiteiten plaatsvinden waarvoor gegraven moet worden. Dit is geregeld in het bestemmingsplan. Soms volstaat een bureauonderzoek (onderzoek naar beschikbare gegevens over een locatie en specifieke kaarten). Wanneer dat onvoldoende informatie oplevert, moet veldonderzoek worden verricht door archeologen. Indien uit onderzoek blijkt dat de bodem al verstoord is kan toestemming worden gegeven om de gewenste activiteit uit te voeren.
Voor het onderzoeken van archeologische waarden in agrarische percelen in het buitengebied is een aparte onderzoeksmethode mogelijk, dit is geregeld in het Beleidskader bodemprofielputten Pekela en Veendam (2018) (pdf, 5.574 kB).